به گزارش «فرهیختگان آنلاین» نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات سابق و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مناسبات و چالش‌های دوساله میان ایران و ایالات متحده آمریکا را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.
تاجیک در ابتدای این گفت‌وگو و در سالروز خروج آمریکا از برجام درباره برخی گمانه‌زنی‌ها درخصوص تغییر رفتار کشورمان پس از فشار حداکثری و توافق درمورد تبادل «سیروس عسگری» و بازگشت وی به ایران گفت: «هر کشور سیستم قضایی خود را دارد و مراحل محاکمه و آزادسازی امری جداست و هیچ فردی نیز نمی‌خواهد در کار قضایی ایران یا آمریکا دخالت کند.»
بازسازی رابطه ایران و آمریکا منتفی است
تاجیک بر همین اساس ادامه داد: «اگر در این شرایط اراده سیاسی دو کشور کاهش حساسیت‌ها باشد طوری که دیوار بی‌اعتمادی کم شود، ازلحاظ انسانی موضوع خوبی خواهد بود هرچند بعید می‌دانم با توجه به شرایطی که بین ایران و آمریکا حاکم است، این اتفاق رخ دهد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: «درحال حاضر ظرفیت چنین موضوعی وجود ندارد مگر اینکه مذاکرات پنهانی در جریان باشد که آشکار نشده و در محافل عمومی نیز درز نکرده باشد.»
تبرئه و بازگشت سیروس عسگری امری عادی است نه پالس مثبت
وی با اشاره به موضوع بازگشت سیروس عسگری تاکید کرد: «بر فرض چنانچه فردی در آمریکا تبرئه شده اما به‌دلیل اتمام ویزا پلیس فدرال به او اجازه سفر به ایران را نداده اما الان می‌تواند این کار را انجام دهد، مشمول این موضوع و به‌معنای پالس مثبت نیست.»
تاجیک درعین حال افزود: «اگر اراده سیاسی برای این کار باشد خوب است اما با توجه به شرایط فعلی و به‌دلیل رویکرد ترامپ بعید می‌دانم چنین شرایطی را در آینده‌ای نزدیک شاهد باشیم.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که چرا به‌رغم اینکه در دوسال گذشته رفتار ایران تغییر نکرده اما سطح تنش کاهش نداشته است، تصریح کرد: «اگر منظور از رفتار ایران این است که ترامپ از برجام خارج شده تا رفتار ایران تغییر کند، تلقی اشتباهی است.»
فشار حداکثری و تنگ‌کردن حلقه اقتصاد برای شورش علیه حکومت برنامه دولت ترامپ است
وی افزود: «ترامپ به‌دنبال این نیست که ایران تغییر رفتار دهد بلکه درصدد است از طریق فشار حداکثری و تنگ‌کردن حلقه اقتصاد بر گلوی مردم علیه حکومت شورش ایجاد کند.»
به گفته تاجیک، ترامپ از مرحله تغییر رفتار عبور کرده و به مرحله تغییر رژیم فکر می‌کند؛ لذا این مرحله را حتی به قیمت تجزیه ایران نیز دنبال خواهد کرد.
ایران یک بازیگر مهم و مسلط در منطقه خلیج‌فارس است
این کارشناس روابط بین‌الملل با بیان اینکه ایران هیچ‌گاه تغییر رفتار نمی‌دهد چراکه از اصول ثابتی برخوردار است، یادآور شد: «اینکه یک کشور خارجی بگوید تغییر رفتار دهید و ما هم قبول کنیم، چنین چیزی در روابط بین‌المللی وجود خارجی ندارد و ازسوی دیگر ایران یک بازیگر مهم و مسلط در منطقه خلیج‌فارس است.»
وی همچنین به نقش جهانی کشورمان به‌دلیل موضوع نفت و موقعیت جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا اشاره کرد و ادامه داد: «این موقعیتی که ایران در خاورمیانه دارد بیشتر مبتنی‌بر توانمندی‌های سخت‌افزاری است که اگر بتواند آن را تبدیل به قدرت نرم‌افزاری کند، تاثیر بیشتری خواهد داشت.»
تاجیک با تاکید بر اینکه ایران بازیگر منفعلی نیست که با فشارهای آمریکا به زانو دربیاید، گفت: «البته مشکلات زیادی بر دوش مردم است که بخشی از آن ناشی از فشارهای ترامپ است و بخش دیگر به‌دلیل سوءمدیریت داخلی است که نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای قوی‌تر دارد. اندیشمندان و نخبگان غربی نیز از ابتدا می‌گفتند بیرون رفتن آمریکا از برجام کمکی به حل مسائل و مشکلاتی که بین ایران و آمریکا وجود دارد، نمی‌کند و حتی وضعیت را پیچیده‌تر خواهد کرد.»
این دیپلمات سابق کشورمان به موضوع احتمال بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی پرداخت و گفت: «ترامپ فکر می‌کند چون از برجام خارج شده نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند بنابراین به‌دنبال این است که پرونده ایران را به شورای امنیت ببرد هرچند به احتمال زیاد با وتوی روسیه یا چین روبه‌رو می‌شود.»
وی اضافه کرد: «طبق اسناد و شواهد متعدد، رئیس‌جمهور آمریکا پس از اعلام و امضا از برجام خارج شد و حتی در جلسات کمیسیون مشترک نیز شرکت نکرد و ازسوی دیگر برجام و قطعنامه 2231 را نیز نقض کرد تا بتواند ایران را با تحریم‌های جدید مواجه کند.»
تاجیک بر همین اساس خاطرنشان کرد: «درحالی که برجام بازگشت تحریم‌ها را برای اعضا قانونی نمی‌شمارد بنابراین ترامپ یا باید قبول کند کار غیرقانونی کرده و تبعات آن را بپذیرد یا بپذیرد که دیگر عضو برجام نیست.»
طراحی ایران برای دوره جدید ترامپ باید تغییر کند
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اینکه چرا برخی خبرسازان داخلی و خارجی تاکید دارند بحث بازگشت زندانیان به‌معنای تغییر رفتار ایران است، گفت: «یک زمانی این موضوع ازسوی خبرگزاری معتبری مطرح می‌شود که می‌توان تحلیل کرد که با چه اهدافی است ولی یک زمانی برخی افراد آرزوی خود را مطرح می‌کنند و مدعی می‌شوند این فرد آزادشده و امیدواریم بقیه هم آزاد شوند و این الگوی رفتاری بین دو کشور وجود داشته باشد.»
وی در پایان یادآور شد: «این الگوی رفتاری بین دو کشور با وجود ترامپ قابل انجام نیست و باید منتظر ماند تا وضعیت او روشن شود، چراکه اگر ترامپ برای دوره دوم بخواهد رئیس‌جمهور بماند، ایران باید طراحی دیگری داشته باشد.»
گزارش «فرهیختگان» در خصوص خبرسازی‌ها درباره رابطه تهران-واشنگتن و احتمال مذاکره دو کشور را از اینجا بخوانید.